قانون انتخابات و آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری
قانون انتخابات و آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری
بسمه تعالی
قانون انتخابات و آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری
مربوط به اصول پنجم و یکصدو هفتم و یکصد و هشتم
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
با الهام از روایت یعقوب بن شعیب از امام صادق (ع) در زمینه شناسایی و تعیین جانشین مقام رهبری و ولایت امر مسلمین در هر زمان برای پیشگیری از بروز فترت درنظام جمهوری اسلامی و ضمانت تداوم حکومت شرعیه براساس ولایت فقیه ، در اجرای اصل 107 و 108 قانون اساسی ، قانون انتخابات ، تعداد ، شرایط و آیین نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری به شرح ذیل تنظیم گردید :
فصل اول – تعداد خبرگان
ماده 1 – عده نمایندگان مجلس خبرگان در هر استان ، همان عدد دوره اول خواهد بود .
ماده 2 – استانهایی که جدیداً تشکیل شده یا می شود با رعایت ماده اول ، تعداد خبرگان به نسبت جمعیت هر استان بین استانهای جدید تقسیم می شود و از تاریخ آمارگیری سال 1365 به ازای هر یک میلیون نفری که به جمعیت هر استان اضافه شود یک نماینده دیگر به نمایندگان آن استان افزوده خواهد شد .
فصل دوم – شرایط انتخاب شوندگان
ماده 3 – خبرگان منتخب مردم باید دارای شرایط زیر باشند :
الف – اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی
ب – اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولیّ فقیه واجد شرایط رهبری ، را تشخیص دهد .
ج – بینش سیاسی و اجتماعی و آشنایی با مسائل روز .
د – معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران .
ﻫ - نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی
تبصره 1 – مرجع تشخیص دارا بودن شرایط فوق ، فقهای شورای نگهبان قانون اساسی می باشند .
تبصره 2 – کسانی که رهبر معظم انقلاب – صریحاً و یا ضمناً – اجتهاد آنان را تأیید کرده باشد ، از نظر علمی نیاز به تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت .
تبصره 3 – ضرورت ندارد که نمایندگان ، ساکن و یا متولد حوزه انتخابیه خود باشند .
فصل سوم – شرایط انتخاب کنندگان
ماده 4 – انتخاب کنندگان باید دارای شرایط ذیل باشند :
الف – تابعیت جمهوری اسلامی ایران
ب – داشتن پانزده سال تمام
فصل چهارم – مدت
ماده 5- خبرگان ، برای مدت هشت سال ، انتخاب می شوند و شش ماه به پایان هر دوره ، باید انتخابات دوره بعد آغاز گردد ، به طوری که سه ماه به پایان هر دوره ، انتخابات دوره بعد خاتمه یافته باشد .
فصل پنجم – کیفیت انتخابات
ماده 6- رأی گیری به صورت مخفی و به طور مستقیم انجام می گیرد .
ماده 7- اخذ آراء در سراسر کشور ، در یک روز صورت می گیرد و در صورت احتیاج ، تمدید می گردد .
تبصره 1 – چنانچه در مواردی ، انتخابات ، به سبب وجود مانع صورت نگیرد ، پس از رفع مانع بلافاصله باید برگزار شود .
تبصره 2 - چنانچه در استانی ، امکان شرکت دو سوم مردم در انتخابات وجود داشت ، باید برگزار شود .
ماده 8- خبرگان با اکثریت نسبی آرای شرکت کنندگان انتخاب می شوند .
تبصره – در صورتی که تعداد آرای دو یا چند نفر ، مساوی باشد و به همه آنان نیاز نباشد ، نماینده یا نمایندگان مورد لزوم ، با قرعه معین می شود .
ماده 9- مجری انتخابات مجلس خبرگان ، وزارت کشور است . آیین نامه اجرایی انتخابات به پیشنهاد وزارت کشور به تصویب شورای نگهبان خواهد رسید .
تبصره 1- نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان بر طبق ‹‹ قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی ›› مصوب سوم مهرماه 1359 کمیسیون امور داخلی مجلس شورای اسلامی ، انجام می شود .
آیین نامه اجرایی آن را ، شورای نگهبان تصویب خواهد کرد .
ناظران حوزه های انتخابیه و حوزه های فرعی و شعب ثبت نام و اخذرأی و بازرسان را ، هیأت مرکزی نظارت ، به ترتیب و تعدادی که مصلحت بداند ، تعیین خواهد کرد .
تبصره 2 – در هیأت نظارت مرکزی ، یکی از فقهای شورای نگهبان ، عضویت خواهد داشت .
تبصره 3 – قانون انتخابات مجلس خبرگان و آیین نامه های اجرایی آن ، جهت اقدام ، از طرف شورای نگهبان به وزارت کشور ابلاغ می گردد .
ماده 10 – هیأت نظارت مذکور ، پس از آنکه اعتبارنامه دو سوم خبرگان منتخب مردم صادر شد ، از آنها برای شرکت در جلسه افتتاحیه دعوت می کند و تاریخ و محل جلسه را از طریق رسانه های گروهی و دو روزنامه کثیرالانتشار ، به اطلاع می رساند .
ماده 11- محل تشکیل مجلس خبرگان ، شهر مقدس قم می باشد ، مگر اینکه ضرورتی تشکیل آن را در جایی دیگر ایجاب کند .
فصل ششم – آیین نامه داخلی مجلس خبرگان
ماده 12 – جلسات مجلس خبرگان ، با حضور دو سوم کل خبرگانی که می باید انتخاب گردند ، رسمیت می یابد .
ماده 13 – مصوبات مجلس خبرگان ، با موافقت نصف به علاوه یک حاضران ، معتبر است ، مگر در مورد تعیین رهبر که موافقت دو سوم حاضران معتبر می باشد .
ماده 14 – جلسه افتتاحیه ، به وسیله هیأت نظارت مرکزی ، با تلاوت آیاتی از قرآن کریم آغاز می گردد ، سپس رئیس هیأت نظارت ، از هیأت رئیسه سنی – که قبلاً بر مبنای شناسنامه تعیین شده اند – دعوت می کند تا به جایگاه مخصوص روند و اداره جلسه را به عهده گیرند .
تبصره – هیأت رئیسه سنی ، مرکب است از رئیس ، نایب رئیس از سالمندترین و دو منشی از جوانترین اعضای حاضر در جلسه .
ماده 15 – صورت جلسات به وسیله نوار ، ضبط و بوسیله تندنویس ، پیاده می شود و به امضای رئیس یا نایب رئیس می رسد .
صورت جلسه انتخاب رهبر ، باید به امضای همه اعضای حاضر در جلسه برسد .
ماده 16 – در آغاز نخستین جلسه رسمی ، خبرگان مراسم تحلیف را بدین صورت برگزار می کنند :
‹‹ ما ، در برابر قرآن مجید و مردم شریف ایران ، به خدای متعال ، سوگند یاد می کنیم که در ایفای وظیفه سنگینی که به عهده داریم ، یعنی ، تشخیص و معرفی بهترین فرد ، برای مقام والای رهبری امت ، خود را در پیشگاه مقدس خداوند و در برابر ملت غیور ایران ، مسئول بدانیم و کوچکترین مسامحه و خیانت را روا نداریم . ››
ماده 17 – هیأت رئیسه سنی بلافاصله به انتخاب هیأت رئیسه دائم ، می پردازد .
ماده 18 – هیأت رئیسه دائم ، نیز مرکب است از 4 نفر : رئیس ، نایب رئیس و دو منشی که برای مدت دو سال با رأی گیری مخفی و اکثریت نسبی انتخاب می شوند .
ماده 19 – مجلس خبرگان سالی یکبار حداقل به مدت دو روز ، اجلاسیه رسمی دارد .
ماده 20 – در مواردی که هیأت رئیسه لازم بداند ، یا ده نفر از اعضا کتباً پیشنهاد کنند ، اجلاسیه فوق العاده تشکیل می شود .
ماده 21 – وظیفه مجلس خبرگان در اجلاسیه های عادی خود ، اجرای اصل یکصد و یازدهم قانون اساسی و به بحث و تبادل نظر درباره مسائل مربوط به رهبری و تبادل نظر برای یافتن بهترین شیوه عمل در جهت ایفای این مسئولیت خطیر و پیشنهاد آن به مقام رهبری می باشد .
ماده 22 – این قانون در بیست و یک ماده و شش تبصره ، در جلسه مورخه 10/7/1359 فقهای شورای نگهبان ، تنظیم و برای تصویب نهایی به پیشگاه امام امت تقدیم گردید .
آیین نامه اجرایی قانون انتخابات مجلس خبرگان
فصل اول – کلیات
ماده 1 – حوزه های انتخابیه مجلس خبرگان و تعداد منتخبین آنها در سراسر کشور به شرح جدول پیوست است .
ماده 2- انتخابات خبرگان به صورت عمومی و با رأی مخفی و به طور مستقیم می باشد .
ماده 3 – اگر یک یا چند نفر از داوطلبان تأیید شده استعفا دهند یا فوت نمایند ، انتخابات در بین افراد و یا فرد باقی مانده برگزار می گردد و این امر موجب توقف انتخابات نخواهد شد .
تبصره : در استانهایی که تعداد کاندیداها تنها به تعداد نیاز یا کمتر است ، نامزدهای تأیید صلاحیت شده میتوانند ظرف 48 ساعت از سایر استانها به یکی از این استانها تغییر محل دهند .
ماده 4 – در صورتی که آرای دو یا چند نفر از نامزدها مساوی باشد و طبق جدول تعداد خبرگان حوزه انتخابیه انتخاب یک یا چند نفر از نامزدهایی که آرای مساوی دارند ضرورت پیدا کند ، ملاک انتخاب قرعه می باشد که در جلسه مشترک هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه و ناظرین شورای نگهبان در استان انجام خواهد گرفت .
تبصره – نامزدهای انتخابات در صورت تمایل می توانند در جلسه قرعه کشی شخصاً و یا با اعزام فقط یک نفر نماینده شرکت نمایند ، تاریخ و محل قرعه کشی باید حداقل 24 ساعت قبل به داوطلبان ذیربط ابلاغ گردد .
ماده 5 – وزارت کشور پس از کسب نظر شورای نگهبان آمادگی برای اجرای انتخابات را به استحضار رهبر یا شورای رهبری مذکور دراصل 111 قانون اساسی میرساند ودستور مقام رهبری را به شورا ی نگهبان اعلام می دارد .
ماده 6 – مسئولیت نظارت بر انتخابات خبرگان ، برعهده شورای نگهبان است .
ماده 7 – در هر انتخابات ، هر شخص واجد شرایط ، فقط میتواند یک بار و در یک شعبه اخذ رأی با ارائه شناسنامه رأی بدهد .
ماده 8- اخذ رأی در سراسر کشور در یک روز و حداقل به مدت 10 ساعت به عمل می آید و در صورت لزوم قابل تمدید می باشد .
تبصره1 – تشخیص ضرورت ومدت تمدید اخذرأی در سراسر کشور به عهده وزیر کشور است ومازاد بر تمدید سراسری ،منوط به پیشنهاد مشترک استاندار و رئیس هیات نظارت استان و موافقت وزیر کشور خواهد بود .
تبصره 2 – در صورتی که شورای نگهبان تمدید را خلاف صحت و سلامت انتخابات بداندنظر شورای نگهبان قطعی ولازم الاجرا است .
فصل دوم – شرایط انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان
ماده 9- انتخاب کنندگان باید دارای شرایط زیر باشند :
الف – تابعیت جمهوری اسلامی ایران .
ب – داشتن پانزده سال تمام در روز اخذ رأی .
ماده 10- اشخاص زیر از حق انتخاب کردن ، محرومند :
الف – صغار و مجانین .
ب – محرومین از حقوق اجتماعی .
ماده 11 – انتخاب شوندگان باید دارای شرایط زیر باشند :
الف – اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی .
ب – اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسایل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری را تشخیص دهد .
ج – بینش سیاسی ، اجتماعی و آشنایی با مسائل روز .
د – معتقد بودن به نظام جمهوری اسلامی ایران .
ﻫ - نداشتن سوابق سوء سیاسی و اجتماعی .
تبصره 1 – مرجع تشخیص دارا بودن شرایط فوق ، فقهای شورای نگهبان قانون اساسی می باشند .
تبصره 2 – کسانی که رهبر معظم انقلاب صریحاً یا ضمناً اجتهاد آنان را تأیید کرده باشد از نظر علمی نیاز به تشخیص فقهای شورای نگهبان نخواهند داشت .
تبصره 3 – شرط سکونت ، تولد و توطن در حوزه انتخابیه برای انتخاب کنندگان و انتخاب شوندگان لازم الرعایه نیست .
تبصره 4 – چنانچه اعضای شورای نگهبان داوطلب نمایندگی مجلس خبرگان گردند نمیتوانند نسبت به انتخابات استانی که از آنجا داوطلب شده اند نظارت و اتخاذ تصمیم نمایند .
فصل سوم – نحوه اعلام داوطلبی و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
ماده 12 – پس از وصول دستور مقام رهبری یا شورای مذکور در اصل 111 قانون اساسی مبنی بر انجام انتخابات خبرگان ، وزارت کشور موظف است حداکثر ظرف ده روز مراتب و تاریخ شروع ثبت نام داوطلبان را با استفاده از وسایل ارتباط جمعی به اطلاع مردم برساند .
تبصره 1 – دستور مقام معظم رهبری برای برگزاری انتخابات سراسری ، جهت انتخابات میاندوره ای همان دوره نیز نافذ است .
تبصره 2 – فرمانداران مراکز حوزه های انتخابیه ( فرمانداران شهرستانهای مراکز استان ) موظفند تاریخ شروع و محل ثبت نام و شرایط آن را با انتشار آگهی و استفاده از رسانه های گروهی به اطلاع داوطلبان و اهالی حوزه انتخابیه ( استان ) برسانند . این آگهی باید حداقل پنج روز قبل از تاریخ شروع ثبت نام منتشر گردد .
ماده 13 – داوطلبان عضویت در مجلس خبرگان ، باید 7 روز از تاریخ شروع ثبت نام شخصاً یا بوسیله نماینده خود به فرمانداری مرکز استان مراجعه و پرسشنامه اعلام داوطلبی را تکمیل و همراه با فتوکپی کلیه اوراق شناسنامه و 12 قطعه عکس جدید 4×6 خود به فرمانداری مرکز استان تسلیم و رسید دریافت دارند .
تبصره1 – داوطلبان می توانند برای ثبت نام به وزارت کشور نیز مراجعه نمایند . وزارت کشور موظف است بلافاصله پس از ثبت نام از داوطلبان ، فهرست اسامی آنان را برای انجام سایر اقدامات لازم به مرکز حوزه انتخابیه مربوط اعلام نماید .
تبصره 2 – فرماندار مرکز استان موظف است در پایان هر روز فهرست اسامی و مشخصات داوطلبان حوزه انتخابیه را به وزارت کشور اعلام نماید . وزارت کشور ظرف همان روز فهرست اسامی ومشخصات کامل کلیه داوطلبان سراسر کشور را به هیات مرکزی نظارت اعلام خواهد نمود .
ماده 14 – فرماندار مرکز استان موظف است بلافاصله پس از پایان مهلت ثبت نام ، اصل و دو نسخه تصویر پرسشنامه ، سه نسخه تصویر کلیه صفحات شناسنامه و شش قطعه عکس مربوط به هر یک از داوطلبان را بوسیله پیک مطمئن به وزارت کشور ارسال نماید .
ماده 15 – وزارت کشور پس از دریافت مدارک مربوط به ثبت نام داوطلبان دو نسخه از کلیه مدارک مذکور به همراه دو قطعه عکس را حداکثر ظرف 72 ساعت پس از پایان مهلت ثبت نام به هیات مرکزی نظارت تسلیم می دارد وهیات اگر نظری داشته باشداضافه کرده وفتوکپی شناسنامه و اصل پرسشنامه را دراختیار شورای نگهبان قرار می دهد .
ماده 16 – شورای نگهبان ظرف 30 روز از تاریخ وصول مدارک داوطلبان هر استان رسیدگی لازم معمول و نظر خود را به وسیله هیأت نظارت مرکزی به وزارت کشور اعلام می دارد .
تبصره 1 – وزارت کشور موظف است رأساً یا از طریق فرمانداران مراکز حوزه های انتخابیه نظریه فقهای شورای نگهبان مبنی بر رد صلاحیت داوطلب را ظرف دو روز به وی ابلاغ نماید .
تبصره 2 – داوطلبانی که صلاحیت آنان مورد تأیید قرار نگرفته است ، می توانند ظرف سه روز از تاریخ ابلاغ مذکور در تبصره 1 از فقهای شورای نگهبان تقاضای رسیدگی مجدد نمایند .
تبصره 3 – تقاضای رسیده ظرف 10 روز از پایان مهلت دریافت آن توسط فقهای شورای نگهبان مورد رسیدگی قرار می گیرد و نتیجه کتباً به وزارت کشور اعلام خواهد شد .
تبصره 4– احراز صلاحیت داوطلبان بوسیله فقهای شورای نگهبان مانع نظارت استصوابی و عام شورای نگهبان نیست .
ماده 17- وزارت کشور موظف است ظرف 1 روز از وصول نظریه کتبی فقهای شورای نگهبان درخصوص رسیدگی مجدد به تقاضای داوطلبان ، اسامی کلیه داوطلبان تأیید شده هر استان را از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و روزنامه های کثیرالانتشار به اطلاع عموم برساند و مراتب را به فرمانداری مرکز حوزه انتخابیه اعلام دارد .
ماده 18- فرمانداران مراکز حوزه انتخابیه بلافاصله پس از دریافت اسامی داوطلبان مراتب را ضمن انتشار آگهی با استفاده از رسانه های گروهی به اطلاع اهالی حوزه انتخابیه ( استان ) می رسانند .
فصل چهارم – تبلیغات
ماده 19- بمنظور تضمین برخورداری یکسان نامزدهای خبرگان از امکانات دولتی و بازرسی و کنترل نحوه تبلیغات نامزدها ، در هر استان کمیسیونی به نام کمیسیون بازرسی تبلیغات انتخابات خبرگان در محل استانداری و بنا به دعوت استاندار تشکیل می گردد .
ماده 20- اعضای کمیسیون بازرسی تبلیغات انتخابات خبرگان عبارتند از :
1- استاندار
2- بالاترین مقام قضایی استان
3- رئیس ناظران شورای نگهبان در استان یا نماینده منتخب شورای نگهبان
4- مدیر یا سرپرست صدا و سیمای جمهوری اسلامی مرکز استان یا استان مجاوری که صدا و سیما دارد .
ماده 21- برنامه های تبلیغاتی رادیو تلویزیون نامزدهای انتخابات خبرگان باید قبل از پخش ، ضبط شود و از نظر کمیسیون بازرسی تبلیغات بگذرد .
ماده 22- نامزدهای انتخاباتی خبرگان که صلاحیت آنان توسط شورای نگهبان تأیید و از طرف وزارت کشور اعلام شده ، هر یک حق دارند به طور مساوی از امکانات صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در مرکز استان استفاده نمایند .
ماده 23- پس از انتشار رسمی اسامی نامزدها ،فعالیت های تبلیغاتی انتخاباتی آنان 15 روز قبل از روز اخذ رأی شروع و تا 24 ساعت قبل از اخذ رأی ادامه خواهد داشت .
تبصره 1 – درصورت جابجائی نامزدها از یک استان به استان دیگر ،فرمانداران مراکز دو استان موظفندبلافاصله آگهی اصلاح شده اسامی نامزدها را منتشر نمایند .
تبصره 2 – انصراف نامزدهای انتخاباتی از شرکت درانتخابات باید حداقل 72 ساعت قبل ازشروع اخذ رأی کتباً توسط نامزدیا نماینده وی به فرماندار مرکز حوزه انتخابیه یا وزارت کشور اعلام شود . عدول از انصراف پذیرفته نمی شود .
ماده 24- نامزدهای خبرگان ، با هر سمتی که داشته باشند به طور یکسان مشمول این مقررات بوده و نباید تحت هیچ عنوان ، بیش از آنچه توسط کمیسیون بازرسی تبلیغات تعیین شده ، از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران استفاده نمایند . صدا و سیما نیز نباید از هنگام انتشار پذیرش نامزدی تا تعیین نتیجه برنامه های دیگر آنها را پخش کند .
ماده 25 – استفاده از وسائل ، کارکنان ، و سایر امکانات دولتی و مؤسسات و شرکتهای وابسته به دولت ، نهادهای انقلاب اسلامی ، جایگاه های خطابه نماز جمعه ، کلیه دانشگاه ها و شهرداریها وکلیه دستگاههایی که از بودجه عمومی کشور به هر مقدار استفاده می نمایند برای تبلیغات کلیه نامزدهای خبرگان اکیداً ممنوع است .
ماده 26 – الصاق اعلامیه ، پوستر و هرگونه آگهی تبلیغاتی روی علائم راهنمایی ، تابلوی بیمارستانها و تابلوی مدارس و سایر مؤسسات آموزشی و سازمانهای عمومی و ادارات دولتی و سازمانهای وابسته به دولت و اتومبیلهای دولتی و اتوبوسهای شرکت واحد اتوبوسرانی در سراسر کشور ممنوع بوده و مأمورین انتظامی مکلفند نسبت به برداشتن و از بین بردن چنین اوراق تبلیغاتی اقدام نمایند و در صورت مشاهده متخلفین ، آنان را جلب و به منظور تعقیب قانونی به مقامات قضایی تحویل دهند .
تبصره 1 – در صورتی که مطبوعات ونشریات یومیه ، هفتگی و ماهنامه ، در زمان ممنوعیت تبلیغات انتخابات ، عکس و خبر و مطلبی بر له یا علیه یکی از نامزدهای خبرگان چاپ ومنتشر نمایند ، ناشر یا ناشرین بر طبق مقررات مسئول خواهند بود .
تبصره2 – استفاده از هرگونه آثار تبلیغاتی نامزدها و طرفداران آنان اعم از کاغذی ، پارچه ای ،مقوایی ،فلزی و یا هر جنس دیگر با ابعاد بیشتر از 70 ×100 سانتیمتر ممنوع است .
تبصره 3 – فرمانداریها وبخشداریها می توانند با استفاده از امکانات محلی ، محلهای مناسبی اعم از ثابت یا سیار را برای الصاق یا ارائه آثار تبلیغاتی نامزدها تعیین نمایند .
ماده 27 – گزارش هرگونه سوء استفاده تبلیغاتی یا تخلف از مقررات قانونی ، در کمیسیون بازرسی تبلیغات استان مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت اثبات تخلف مراتب رسماً به وسیله رئیس کمیسیون به نامزد مربوطه ابلاغ و در موارد ممکن همه آثار تخلف جمع آوری ومحو شده و نامزد مربوطه نیز موظف به محو آثار تخلف وجلوگیری از ادامه آن است ضمناً یک نسخه از اخطار مزبور همزمان به اطلاع مراجع نظارتی می رسد .
فصل پنجم – هیأت اجرایی و وظایف آن
ماده 28- بلافاصله پس از صدور دستور شروع انتخابات از طرف وزارت کشور ، فرماندار یا سرپرست فرمانداری شهرستان مرکز استان موظف ا ست ظرف مدت 5 روز درمرکز حوزه انتخابیه،هیات اجرایی را به ریاست خود و عضویت مدیر کل یا سرپرست اداره کل ثبت احوال استان ، دادستان مرکز استان و 8 نفر از معتمدین تشکیل دهد .
تبصره – درصورت عدم حضور دادستان درمحل ، نماینده وی در جلسات هیات اجرایی شرکت خواهدکرد .
ماده 29- اعضای اداری هیات اجرایی مرکز استان بمنظور انتخاب معتمدین اصلی وعلی البدل هیات اجرایی ، تشکیل جلسه داده و 30 نفراز روحانیون ومعتمدین اقشار مختلف مردم حوزه انتخابیه را که بومی بوده و یا حداقل دارای سه سال سابقه سکونت در حوزه انتخابیه باشند، انتخاب و مراتب را طی صورت جلسه ای برای تأیید به هیات نظارت استان ارسال می کنند .
هیات نظارت مزبور حداکثر ظرف دو روز نظر خود رادرخصوص صلاحیت معتمدین به فرماندار اعلام خواهد نمود .
تبصره1 – چنانچه هیات نظارت ، معتمدین پیشنهادی را تأیید ننمود اعضای اداری هیات اجرایی موظفند طی صورت جلسه ای به تعدادکسری معتمدین ،افراد واجد شرایط دیگری را به هیات نظارت پیشنهاد نمایند . دراین مرحله هیات نظارت موظف است حداکثر ظرف 24 ساعت نظر خود را اعلام نماید ، و در صورتی که جمعاً حداقل 20 نفر مورد تأیید قرار گیرنداعضای اصلی و علی البدل را از میان خود انتخاب خواهند کرد و در غیر این صورت وزارت کشور با هماهنگی هیات مرکزی نظارت ظرف 24 ساعت تعداد باقی مانده را انتخاب خواهندکرد .
تبصره 2 – معتمدین این ماده باید دارای اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ، وفادار به قانون اساسی واصل مترقی ولایت مطلقه فقیه وحسن شهرت وسواد خواندن و نوشتن بوده و وابسته به گروههای غیر قانونی نبوده و محکومیت کیفری موثر نداشته باشند .
تبصره 3 – افرادیکه در هیاتهای اجرایی و شعب اخذ رأی هر انتخابات قبل مرتکب تخلف شده اند معرفی آنها در لیست معتمدین مجاز نمی باشد .
ماده 30- سی نفر معتمدین منتخب موضوع ماده 30 بنا به دعوت فرماندار مرکز استان ظرف دو روز پس از انتخاب ، با حضور هیات نظارت استان تشکیل جلسه داده و پس از حضور حداقل دو سوم مدعوین که کمتر از 20 نفرنباشد از بین خود 8 نفر را به عنوان معتمدین اصلی و 5 نفر را به عنوان معتمدین علی البدل هیأت اجرایی با رأی مخفی و به اکثریت نسبی آرا انتخاب می نمایند .
ماده 31- فرماندار مرکز استان مکلف است از 8 نفر معتمدین اصلی انتخاب شده برای شرکت در جلسات هیأت اجرایی انتخابات خبرگان حوزه انتخابیه دعوت به عمل آورد .
ماده 32- بلافاصله پس از اعلام وزارت کشور از طریق رسانه های گروهی ، فرماندار مرکز استان موظف است که دستور تشکیل هیأت اجرایی شهرستانهای تابعه استان را صادر و به فرمانداری مربوط ابلاغ نماید .
ماده 33 – فرماندار یا سرپرست فرمانداری شهرستان موظف است پس از وصول دستور فرماندار مرکز حوزه انتخابیه ظرف مدت پنج روز هیات اجرایی شهرستان را به ریاست خود و با عضویت دادستان و ریاست و یا سرپرست اداره ثبت احوال شهرستان و 88 نفر از معتمدین شهرستان تشکیل دهد .
تبصره – در صورتی که شهرستان فاقد دادستان یا رئیس ثبت احوال باشد رده تشکیلاتی مافوق موظف است نماینده ای را برای عضویت در هیات اجرایی به فرماندار معرفی نماید .
ماده 34 – اعضای اداری هیات اجرایی شهرستان بمنظور انتخاب معتمدین اصلی و علی البدل هیات اجرایی ،تشکیل جلسه داده و 30 نفر از روحانیون ومعتمدین اقشار مختلف مردم شهرستان را که بومی بوده و یا حداقل دارای سه سال سابقه سکونت درآن شهرستان باشند ، انتخاب ومراتب را طی صورت جلسه ای برای تأیید به هیات نظارت شهرستان ارسال می کنند .
هیات نظارت مزبور حداکثر ظرف دو روز نظر خود را درخصوص صلاحیت معتمدین به فرماندار اعلام خواهدنمود .
تبصره 1 – چنانچه هیات نظارت ، معتمدین پیشنهادی را تأیید ننموده اعضای اداری هیات اجرایی موظفند طی صورت جلسه ای به تعدادکسری معتمدین ، افراد واجد شرایط دیگری را به هیات نظارت پیشنهاد نمایند . دراین مرحله هیات نظارت موظف است حداکثر ظرف 24 ساعت نظر خود را اعلام نماید و در صورتیکه جمعاً حداقل 20 نفر موردتأیید قرار گیرند اعضای اصلی و علی البدل را از میان خود انتخاب خواهند کرد و در غیر این صورت استاندار با هماهنگی هیات نظارت استان ظرف 24 ساعت تعداد باقی مانده را انتخاب خواهند کرد .
تبصره 2 – معتمدین این ماده باید دارای اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ،وفادار به قانون اساسی واصل مترقی ولایت مطلقه فقیه وحسن شهرت و سواد خواندن و نوشتن بوده و وابسته به گروههای غیر قانونی نبوده ومحکومیت کیفری موثر نداشته باشند .
تبصره 3 – افرادیکه در هیاتهای اجرایی وشعب اخذ رأی هر انتخابات قبل مرتکب تخلف شده اند معرفی آنها درلیست معتمدین مجاز نمی باشد .
ماده 35 – سی نفر معتمدین منتخب موضوع ماده34 بنا به دعوت فرماندار شهرستان ظرف دو روز پس از انتخابات، با حضور هیات نظارت شهرستان تشکیل جلسه داده و پس از حضور حداقل دو سوم مدعوین که کمتر از 20 نفر نباشد از بین خود 8 نفر را به عنوان معتمدین اصلی و 5 نفر را به عنوان معتمدین علی البدل هیات اجرایی با رأی مخفی واکثریت نسبی آراء انتخاب می نمایند .
ماده 36- بلافاصله پس از وصول دستور تشکیل هیات اجرایی از سوی فرماندار مرکز استان ، فرماندار شهرستان موظف است دستور تشکیل هیات اجرایی بخشهای تابعه را نیز صادر و به بخشداران مربوطه ابلاغ نماید .
ماده 37- بخشدار یا سرپرست بخشداری موظف است پس از وصول دستور فرماندار شهرستان ظرف مدت پنج روز هیات اجرایی بخش را به ریاست خود وعضویت نماینده دادستان ،رئیس ثبت احوال و یا نماینده معرفی شده از سوی ثبت احوال شهرستان و 8 نفر از معتمدین بخش تشکیل دهد .
تبصره – درصورتی که بخش فاقد دادستان یا رئیس ثبت احوال باشد رده تشکیلاتی مافوق موظف است نماینده ای را برای عضویت درهیات اجرایی به فرماندار معرفی نماید .
ماده 38- اعضای اداری هیات اجرایی بخش بمنظور انتخاب معتمدین اصلی و علی البدل هیات اجرایی ،تشکیل جلسه داده و 30 نفر از روحانیون ومعتمدین اقشار مختلف مردم بخش را که بومی بوده و یا حداقل دارای سه سال سابقه سکونت درآن بخش باشند ، انتخاب ومراتب را طی صورت جلسه ای برای تأیید به هیات نظارت بخش ارسال می کنند .
هیات نظارت مزبور حداکثر ظرف دو روز نظر خود را درخصوص صلاحیت معتمدین به بخشدار اعلام خواهدنمود .
تبصره 1 – چنانچه هیات نظارت ، معتمدین پیشنهادی را تأیید ننمود اعضای اداری هیات اجرایی موظفند طی صورت جلسه ای به تعدادکسری معتمدین ، افراد واجد شرایط دیگری را به هیات نظارت پیشنهاد نمایند . در این مرحله هیات نظارت موظف است حداکثر ظرف 24 ساعت نظر خود را اعلام نماید ، ودر صورتیکه جمعاً حداقل 20 نفر مورد تأیید قرار گیرند اعضای اصلی وعلی البدل را از میان خود انتخاب خواهند کرد و درغیر این صورت استاندار با هماهنگی هیات نظارت استان ظرف 24 ساعت تعداد باقی مانده را انتخاب خواهند کرد .
تبصره 2 – معتمدین این ماده باید دارای اعتقاد و التزام عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوری اسلامی ، وفادار به قانون اساسی واصل مترقی ولایت مطلقه فقیه وحسن شهرت وسواد خواندن و نوشتن بوده و وابسته به گروههای غیر قانونی نبوده و محکومیت کیفری موثر نداشته باشند .
تبصره 3 – افرادیکه درهیاتهای اجرایی و شعب اخذ رأی هر انتخابات قبل مرتکب تخلف شده اند معرفی آنها در لیست معتمدین مجاز نمی باشد .
ماده 39- سی نفر معتمدین منتخب موضوع ماده 39 بنا به دعوت بخشدار یا سرپرست بخشداری ظرف دو روز پس از انتخاب ، با حضور هیات نظارت بخش تشکیل جلسه داده و پس از حضور حداقل دو سوم مدعوین که کمتر از 20 نفر نباشد از بین خود 8 نفر را به عنوان معتمدین اصلی و 5 نفر را به عنوان معتمدین علی البدل هیأت اجرایی با رأی مخفی و به اکثریت نسبی آراء انتخاب می نمایند .
ماده 40- مقامات اداری که بنا به اقتضای شغل خود به عضویت هیأت اجرایی حوزه انتخابیه ( استان ) یا شهرستان و یا بخش در می آیند تا زمانی که از سمت اداری خود مستعفی و یا برکنار نشده اند ، مکلف و موظف به شرکت در جلسات هیأت اجرایی می باشند و عدم شرکت تعمدی و غیر موجه آنان در جلسات هیأت اجرایی تمرد از انجام وظایف قانونی محسوب می گردد .
ماده 41 – فرمانداران و بخشداران موظفند بلافاصله پس از غیبت مقامات اداری عضو هیأت اجرایی ، مراتب را با ذکر علت غیبت به وزارت کشور اعلام دارند .
ماده 42 – هرگاه در جریان انتخابات یک یا چند نفر از معتمدین هیأت اجرایی دو جلسه متوالی یا چهار جلسه متناوب از حضور در جلسات هیأت اجرایی خودداری نمایند ، به جای آنان به ترتیب تعداد رأی از معتمدین علی البدل بوسیله فرماندار و یا بخشدار دعوت به عمل خواهد آمد .
در هر حال تا زمانی که اکثریت اعضای هیأت اجرایی باقی هستند ، اقدامات هیأت قانونی است .
ماده 43- هرگاه در جریان انتخابات یک یا چندنفر از معتمدین هیات اجرایی دو جلسه متوالی یا چهار جلسه متناوب از حضور در جلسات هیات اجرایی خودداری نمایند یا از سمت خود استعفا دهندو یا هیات اجرایی را از اکثریت ساقط کنند به جای آنان به ترتیب تعداد رأی از معتمدین علی البدل وسیله فرماندار یا بخشدار دعوت به عمل خواهد آمد . در صورتی که با دعوت از اعضای علی البدل بازهم اکثریت حاصل نگردد از باقی مانده معتمدین به ترتیب اکثریت آراء ( تا 30 نفر ) تأمین خواهد گردید .
ماده 44 – هیأتهای اجرایی بخشها بلافاصله پس از انتخاب معتمدین و تکمیل عده خود تشکیل جلسه داده ، تعداد و محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأی را تعیین نموده و مراتب را با ارسال صورت جلسه بوسیله بخشدار به فرماندار شهرستان اعلام می دارند .
ماده 45 – هیأتهای اجرایی شهرستانها پس از تعیین محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأی در مرکز شهرستان و بخش مرکزی و بررسی و تأیید مصوبات هیأتهای اجرایی بخشهای تابعه در مورد تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی مراتب را صورت جلسه نموده و بوسیله فرماندار شهرستان به فرماندار مرکز حوزه انتخابیه ( استان ) اعلام می دارند .
ماده 46 – هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه ( استان ) و هیأتهای اجرایی شهرستانهای تابع پس از بررسی و تأیید مصوبات هیأتهای اجرایی بخشهای تابع خود در مورد تعداد و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی مبادرت به انتشار آگهی انتخابات حاوی تاریخ برگزاری انتخابات و اوقات اخذ رأی و شرایط انتخاب کنندگان و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و اخذ رأی در شهرستان می نماید .
فرمانداران شهرستان تابع استان می باید چهار نسخه از آگهی منتشره را برای فرماندار مرکز استان ارسال دارند و این فرمانداری موظف است سه نسخه از کلیه آگهی های منتشره در استان را به وزارت کشور ارسال دارد . یک نسخه از این آگهی ها به هیأت نظارت مرکزی فرستاده می شود .
ماده 47- هیأتهای اجرایی بخشها پس از تأیید تعداد و محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأی بخش مربوط توسط هیأت اجرایی شهرستان ، برای هر شعبه ثبت نام و اخذ رأی ، پنج یا هفت نفر از معتمدین محل را که دارای سواد خواندن و نوشتن باشند ، انتخاب و به بخشدار جهت صدور حکم معرفی می نمایند .
تبصره 1 – در صورتی که در محل استقرار شعب ثبت نام و اخذ رأی به تعداد کافی معتمد با سواد نباشد هیأت اجرایی بخش میتواند افراد را از خارج برای آن شعبه انتخاب و با حکم بخشدار اعزام نماید .
تبصره 2 – در صورتی که همزمان با برگزاری انتخابات مجلس خبرگان انتخابات دیگری نیز برگزار شودوزارت کشور با هماهنگی هیات مرکزی نظارت یک شعبه ثبت نام واخذ رأی با اعضای واحد و صندوقهای مجزا برای انتخابات مذکور درنظر خواهد گرفت .
تبصره 3 – هیات اجرایی موظف است از زمان تعیین اعضای شعب ثبت نام و اخذ رأی تا یک روز مانده به روز اخذ رأی با تنظیم برنامه نسبت به آموزش توجیهی آنان اقدام نماید .
ماده 48- فرمانداران و بخشداران موظفند نسبت به تعیین و استقرار مأموران انتظامی به تعداد لازم برای حفاظت از شعب ثبت نام و صندوقهای اخذ رأی اقدام نمایند . در صورتی که مأمور انتظامی به حد کفایت نباشد می توانند از پاسداران انقلاب اسلامی دعوت نمایند .
ماده 49 – نیروهای نظامی وانتظامی حق دخالت درامور اجرایی ونظارت بر انتخابات را ندارند وعضویت آنان به غیر از روحانیون شاغل حوزه های نمایندگی ولی فقیه وعقیدتی سیاسی این نیروها درهیاتهای اجرایی ، نظارت و بازرسی ممنوع است .
ماده 50 – جلسات هیاتهای اجرایی با حضور حداقل 8 نفر رسمیت یافته ومصوبات آن با رأی اکثریت مطلق حاضران معتبر خواهدبود. درصورت عدم حضور فرماندار یا بخشداردر جلسه ، معتمدین حاضر یک نفر از میان خود را به عنوان رئیس همان جلسه انتخاب می کنند .
ماده 51 – اعضای شعب ثبت نام و اخذ رأی از بین خود یک رئیس ، یک نایب رئیس وحسب مورد 3 یا 5 منشی انتخاب مینمایند .
ماده 52 – فرمانداران موظفند مستقیماً یا با تفویض اختیار به بخشداران تابعه برای هر یک از شعب ثبت نام و اخذ رأی حداکثر دو نفر نماینده تعیین و اعزام دارند .
ماده 53 – هیأتهای اجرایی انتخابات خبرگان در سطح استان تحت ریاست فرماندار مرکز استان و در شهرستانها به ریاست فرماندار و در بخشها به ریاست بخشدار محل مسئول برگزاری و صحت جریان انتخابات حوزه مأموریت خود می باشند .
تبصره – در کلیه مراحل برگزاری انتخابات خبرگان فرمانداران و هیأتهای اجرایی شهرستانهای تابعه استان موظف به اجرای دستورات قانونی فرماندار مرکز استان و هیأت اجرایی حوزه انتخابیه ( استان ) می باشند .
ماده 54 – چون در بخشهای مرکزی شهرستانها ، هیأت اجرایی تشکیل نمی شود لذا کلیه وظایف بخشدار و هیأتهای اجرایی بخشهای مرکزی در امور انتخابات برعهده فرماندار و هیأت اجرایی مرکز شهرستان محول است .
ماده 55 – هیأت اجرایی بخش با تصویب هیأت اجرایی شهرستان و اطلاع هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه ( استان ) می تواند برای مناطق صعب العبور و کوهستانی و مسافتهای دور که تشکیل شعب ثبت نام و اخذرأی مقدور نباشد شعبه ثبت نام و اخذ رأی سیار تعیین نماید .
ماده 56 – هیأتهای اجرایی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که یک روز قبل از روز اخذ رأی محل شعب ثبت نام و اخذ رأی آماده و اعضای شعب حداقل یک ساعت پیش از شروع اخذ رأی در محل شعب مستقر شوند .
ماده 57 – برگهای انتخابات دارای دو قسمت است که از محل نقطه چین از هم جدا می شوند . قسمت اول تعرفه انتخابات محسوب می گردد و روی آن مشخصات رأی دهنده نوشته می شود و قسمت دوم برگ رأی است که به رأی دهنده تسلیم می گردد . هر دو قسمت تعرفه و برگ رأی باید به مهر اجرا ونظارت ممهور گردد .
ماده 58 – هرگاه بعضی از شعب ثبت نام و اخذ رأی به علل مختلف از عهده قرائت آرا و تکمیل صورت جلسه برنیایند هیأت اجرایی با حضور هیات نظارت رأساً نسبت به شمارش و قرائت آرا و تکمیل صورت جلسه شعبه مذکور اقدام خواهد کرد .
ماده 59 – مسئولیت نگهداری و حفاظت کلیه اوراق و لوازم انتخاباتی و صندوقهای رأی تا تحویل به اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی برعهده نماینده فرماندار می باشد .
ماده 60- مسئولیت نگاهداری و حفاظت مدارک انتخاباتی و صندوقهای اخذرأی تا تحویل به هیأت اجرایی شهرستان بر عهده بخشدار یا سرپرست بخشداری است .
ماده 61 – مسئولیت نگاهداری و حفاظت اوراق و مدارک و صندوقهای اخذرأی تا وصول دستور امحای آنها از طرف وزارت کشور برعهده فرماندار یا سرپرست فرمانداری است .
ماده 62 – وزارت کشور پس از وصول نظریه شورای نگهبان مبنی بر خاتمه انتخابات هر استان دستور امحای تعرفه و اوراق رأی را صادر خواهد نمود . نظر شورای نگهبان به وسیله هیأت نظارت مرکزی به وزارت کشور ابلاغ می گردد .
فصل ششم – ثبت نام و اخذرأی
ماده 63 – نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذرأی موظفند یک ساعت قبل از زمان شروع اخذرأی در محل شعبه حاضر شده پس از مرتب نمودن لوازم و مدارک و اطمینان از خالی بودن صندوق و لاک و مهر نمودن آن برنامه ثبت نام و اخذ رأی و قرائت آراء را به شرح زیر انجام دهند :
اول – مرحله مراجعه رأی دهندگان
دوم – مرحله کنترل
سوم – مرحله ثبت نام
چهارم – مرحله اخذرأی
پنجم – قرائت آرا
اول – مرحله مراجعه رأی دهندگان
1- اعضای شعب باید کوشش نمایند محل اخذرأی در محوطه و مکانی مستقر باشد که حداقل دو درب ورود و خروج رأی دهندگان داشته باشد و چنانچه تعداد کثیری برای دادن رأی مراجعه نمایند به سهولت بتوانند در یک صف استقرار یافته و به ترتیب وارد محل اخذ رأی شوند .
2- رأی دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه در محل شعبه ثبت نام و اخذ رأی حضور یافته و در یک صف استقرار می یابند و به ترتیب به منظور ثبت نام و دادن رأی ، وارد محوطه اخذ رأی می شوند .
دوم – مرحله کنترل
کنترل در دو مرحله انجام می شود :
الف – کنترل شناسنامه
نماینده فرماندار یا رئیس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذرأی با ملاحظه شناسنامه رأی دهنده موارد زیر را مورد توجه قرار می دهند .
1- شناسنامه رأی دهنده به مهر انتخابات جاری خبرگان ممهور نشده باشد .
2- شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده باشد و دارنده آن در روز اخذرأی حداقل 15 سال تمام داشته باشد .
ب – کنترل و بازدید انگشت
نماینده فرماندار یا رئیس شعبه و یا هر یک از سه منشی انگشت سبابه دست راست رأی دهنده را کنترل مینمایند تا آلوده به جوهر استامپ انتخابات نباشد . در صورتی که مراجعه کننده دارای شناسنامه ای باشد که ممهور به مهر انتخابات جاری خبرگان بوده دلالت بر دادن رأی در شعبه دیگری نماید و یا برانگشت سبابه او اثر جوهر استامپ اخذرأی دیگری مشاهده شود به دستور نماینده فرماندار توسط نیروی انتظامی یا پاسداران انقلاب اسلامی جلب و ضمن تنظیم صورت جلسه توسط رئیس شعبه تحویل مقامات ذی صلاح می گردد .
سوم – مرحله ثبت نام
1- پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از اینکه شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و واجد شرایط رأی دهنده می باشد و نیز در شعبه دیگری رأی نداده است یک نفر از منشی ها نسبت به ثبت مشخصات رأی دهنده براساس شناسنامه روی برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ امضا یا اثر انگشت رأی دهنده روی برگ تعرفه را با قید تاریخ امضا و با مهر انتخابات خبرگان ممهور می نماید .
2- متصدی ثبت نام شناسنامه رأی دهنده را به مهر انتخابات ممهور و به وی تحویل می نماید .
چهارم – مرحله اخذ رأی
1- پس از ثبت نام رأی دهنده متصدی ثبت نام برگ رأی را پس از ممهور نمودن به مهر انتخابات خبرگان از محل نقطه چین جدا کرده و به رأی دهنده تسلیم می نماید تا اسم نامزد یا نامزدهای مورد نظر خود را حداکثر به تعداد نمایندگان مورد نیاز حوزه انتخابیه بر روی آن نوشته ، تا نموده و داخل صندوق اخذرأی انداخته و پس از اینکه متصدی شعبه ثبت نام و اخذرأی انگشت سبابه دست راست او را با جوهر مخصوص رنگ کرده از درب خروجی شعبه خارج می شود و تعرفه انتخاباتی در شعبه باقی می ماند .
2- نماینده فرماندار و اعضای شعبه ثبت نام و اخذ رأی باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأی نویسی مخفی و بصورت کاملاً آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص دیگری انجام گیرد بنابراین افرادی که به نحوی از انحا در شعبه وظیفه ای به عهده دارند حق نوشتن برگ رأی برای اشخاص را ندارند و در صورتی که رأی دهنده به هر علتی قادر به نوشتن نباشد باید از وجود افراد خارج که مورد اعتماد وی باشند استفاده کند و اعضای شعبه نیز مراقبت خواهند کرد تا عمل خلاف قانون انجام نگیرد .
3- ناظرین شورای نگهبان در صورت مشاهده تخلف یا اعمال نفوذ موظفند مراتب را به اعضای شعبه و نماینده فرماندار تذکر دهند و آنها باید فرد یا افراد خاطی را توسط مأمورین انتظامی حاضر در شعبه جلب و مراتب را صورت جلسه و همراه خاطی تحویل مقامات ذی صلاح دهند .
4- نماینده فرماندار و رئیس شعبه ثبت نام و اخذ رأی مراقبت خواهند نمود که هیچ فرد مسلحی وارد شعبه اخذ رأی نشود و مراقبت این افراد توسط مأمورین انتظامی درب جلوی در ورودی شعبه انجام می شود .
پنجم – قرائت آرا
پس از انقضای مهلت اخذ رأی با حصول اطمینان از اینکه کسی برای دادن رأی در محوطه اخذ رأی نمی باشد درب ورودی شعبه اخذرأی در حضور نماینده فرماندار و ناظر شورای نگهبان و محافظان صندوق بسته میشود سپس تعرفه های مصرف شده توسط رئیس شعبه اخذرأی یا نایب رئیس و یا یکی از منشی ها با همکاری سایر اعضا شمارش می گردد ، سپس آرای داخل صندوق بوسیله رئیس شعبه ثبت نام و اخذرأی یا نایب رئیس با همکاری سایر اعضا بدون قرائت شمارش می شود و در این حالت جریان قرائت آرا به یکی از طرق زیر خواهد بود :
1- در صورتی که تعداد آرای داخل صندوق با تعداد تعرفه های مصرف شده برابر بود قرائت آرا آغاز میگردد .
2- در صورتی که تعداد آرای داخل صندوق از تعداد تعرفه های مصرف شده بیشتر بود اوراق اضافی بدون آن که نظریه رأی دهنده خوانده شود ، توسط رئیس شعبه در حضور اعضا و نماینده فرماندار و ناظر شورای نگهبان و محافظان صندوق از کل آرا برداشته می شود و پس از آنکه پشت آنها ( جمله باطل شد ) با رنگ قرمز قید گردید ضمیمه صورت جلسه شده و سپس قرائت آرا آغاز می شود .
توضیح :
در صورتی که بین آرای مأخوذه اوراقی غیرچاپی باشد قبل از برداشت اوراق اضافی از کل آرا ابتدا اوراق غیرچاپی برداشته می شود و بقیه اوراق اضافی ( اگر موجود باشد ) از کل آرا و به ترتیب مذکور کنار گذاشته می شود .
3- در صورتی که تعداد آرای داخل صندوق کمتر از تعداد تعرفه های مصرف شده باشد مراتب در صورت جلسه منعکس و تعداد آرای موجود ملاک عمل قرار می گیرد و مجدداً اوراق رأی را داخل صندوق ریخته و قرائت شمارش آرا آغاز می شود .
توضیح الف :
در موارد ذیل با تأیید هیأت نظارت شهرستان ، برگهای رأی باطل ولی جزء آرای مأخوذه محسوب شده و مراتب در صورت جلسه درج و برگهای رأی باطله ضمیمه صورت جلسه خواهد شد .
1- آرا ناخوانا باشد .
2- آرایی که دارای نام رأی دهنده یا امضا یا اثر انگشت وی باشد .
3- آرایی که کلاً حاوی اسامی غیر از نامزدهای انتخاباتی مربوط به حوزه انتخابیه باشد .
4- آرایی که سفید به صندوق ریخته شده باشد .
5- آرایی که از طریق خرید و فروش به دست آمده باشد .
6- آرایی که با تهدید به نفع نامزد خاصی به دست آمده باشد .
توضیح ب :
در موارد ذیل با تأیید هیأت نظارت شهرستان ، برگهای رأی باطل و جزء آرای مأخوذه محسوب نشده و مراتب در صورت جلسه درج و برگهای مذکور ضمیمه صورت جلسه خواهد شد .
1- صندوق اخذرأی فاقد لاک و مهر انتخابات باشد .
2- آرا زائد بر تعداد تعرفه باشد .
3- آرای کسانی که به سن قانونی نرسیده باشند .
4- آرایی که با شناسنامه افراد فوت شده یا غیرایرانی داده شده باشد .
5- آرایی که با تقلب و تزویر ( در تعرفه ها ، آرا ، صورت جلسه و شمارش ) به دست آمده باشد .
6- آرایی که با شناسنامه غیر یا جعلی اخذ شده باشد .
7- آرای تکراری .
8- آرایی که با شناسنامه کسانی که حضور ندارند اخذ شده باشد .
9- آرایی که فاقد مهر انتخاباتی باشد .
10- آرایی که روی ورقه ای غیر از برگ رأی نوشته شده باشد .
11- کل آرای مندرج در صورت جلسه ای که صندوق اخذرأی آن فاقد اوراق رأی یا برگهای تعرفه باشد .
توضیح ج :
در مواردی که در برگ رأی ، بعضی از اسامی خوانا و بعضی ناخوانا باشد و یا علاوه بر اسامی نامزدهای انتخاباتی اسامی دیگری نوشته شده باشد و یا اسامی نوشته بیش از تعداد نماینده مورد نیاز باشد و یا نام نامزد انتخاباتی در برگ رأی بیش از یکبار نوشته شده باشد ، برگ رأی باطل نبوده و در هر مورد به شرح زیر اقدام می گردد .
1- در حوزه هایی که تعداد خبرگان مورد نیاز بیش از یک نفر باشد ، فقط اسامی ناخوانا باطل خواهد شد .
2- در صورتی که در برگ رأی علاوه بر اسامی نامزدهای انتخاباتی مربوط به حوزه انتخابیه ، اسامی دیگری نوشته شده باشد ، فقط اسامی اضافی خوانده نمی شود .
3- در صورتی که نام یک نامزد انتخاباتی بیش از یک بار در یک برگ رأی نوشته شده باشد فقط یک رأی برای او محسوب می شود .
4- در صورتی که اسامی نامزدهای انتخاباتی نوشته شده در برگ رأی بیش از تعداد لازم باشد ، اسامی اضافی از آخر خوانده نمی شود .
4- پس از خاتمه قرائت و شمارش آرا صورت جلسه اخذرأی شعبه با تکمیل فرم صورت جلسه در پنج نسخه تنظیم و سپس تعداد رأی هر یک از دارندگان رأی در پشت برگ صورت جلسه در فرم مخصوص ( فرم نتایج آرای انتخابات خبرگان ) قید می گردد و پس از تنظیم و امضای صورت جلسه شعبه ثبت نام و اخذرأی بوسیله نماینده فرماندار و اعضای شعبه و محافظان و ناظر شورای نگهبان کلیه اوراق و مدارک انتخاباتی و یک نسخه صورت جلسه ثبت نام و اخذرأی را داخل صندوق رأی قرار داده و پس از لاک و مهر نمودن صندوقها با دو نسخه صورت جلسه اخذرأی تحویل محافظان صندوق می دهند یک نسخه صورت جلسه نیز به ناظر شورای نگهبان یا در غیاب او به نماینده فرماندار جهت تسلیم به ناظر یا ناظرین شورای نگهبان در مرکز شهرستان تحویل می گردد . ضمناً یک نسخه از صورت جلسه نیز تا پایان انتخابات نزد رئیس شعبه باقی مانده و سپس تحویل فرماندار می شود ، و رئیس شعبه اخذرأی به اتفاق نماینده فرماندار و در صورت تمایل به همراه اعضای شعبه اخذرأی و به اتفاق محافظان صندوق به محل بخشداری و یا فرمانداری مربوط مراجعه و صندوقها و صورت جلسه و مدارک رسماً تحویل بخشدار یا فرماندار می شود . اگر در روز اخذرأی اشکالات و ایراداتی پدید آمده باشد باید در قسمت انتهای صورت جلسه ذکر گردد و به امضای اعضای شعبه و نماینده فرماندار و محافظان صندوق و ناظر شورای نگهبان ( در صورت حضور ) برسد .
ماده 64- هیأت اجرایی بخش پس از دریافت صندوقهای اخذرأی و صورت جلسات شعب ثبت نام و اخذرأی حوزه بخش ، نتیجه انتخابات بخش را ضمن ارسال صندوقهای اخذرأی و صورت جلسات مربوط به هیأت اجرایی شهرستان اعلام می دارد .
ماده 65- هیأت اجرایی شهرستان بلافاصله پس از دریافت نتایج انتخابات بخشهای تابعه نتیجه کلی انتخابات شهرستان را صورت جلسه نموده و همراه نسخه ای از صورت جلسات هیأتهای اجرایی بخشهای تابعه به هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه ( شهرستان مرکز استان ) اعلام می دارد . ناظران شورای نگهبان ذیل صورت جلسه را امضا کرده و اگر نظری داشته باشند ذکر می کنند .
ماده 66- هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه بلافاصله پس از دریافت نتایج انتخابات شهرستانهای تابعه نتیجه کلی انتخابات خبرگان استان را با اطلاع ناظرین استان آگهی کرده و به وزارت کشور نیز اعلام می دارد .
ماده 67- هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه ظرف دو روز از تاریخ انتشار آگهی نتیجه انتخابات ، شکایات مربوط به انتخابات را دریافت و ظرف 48 ساعت با حضور ناظرین شورای نگهبان به آنها رسیدگی و نتیجه رسیدگی به شکایات را صورت جلسه نموده و سه نسخه آن را به وزارت کشور اعلام می دارد .
فصل هفتم – شکایات و مقررات جزایی و مواد متفرقه
ماده 68- وزارت کشور بلافاصله پس از دریافت سه نسخه از صورت جلسه رسیدگی به شکایات نتایج انتخابات هر استان دو نسخه از صورت جلسه مذکور را به هیأت نظارت مرکزی شورای نگهبان تسلیم می کند و هیأت پس از بررسی و اظهار نظر یک نسخه آنرا در اختیار شورای نگهبان قرار می دهد .
ماده 69- کسانی که از نحوه برگزاری انتخابات شکایت داشته باشند ، میتوانند ظرف یک هفته از تاریخ اخذرأی شکایت خود را به دبیرخانه شورای نگهبان تسلیم دارند .
ماده 70 – شورای نگهبان حداکثر ظرف یک هفته پس از دریافت صورت جلسه رسیدگی به شکایات نتیجه انتخابات خبرگان هر استان از هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات ، نظر قطعی خود را نسبت به انتخابات انجام شده آن استان به وسیله هیأت نظارت مرکزی به وزارت کشور اعلام خواهد داشت .
ماده 71 – وزارت کشور پس از دریافت نظریه شورای نگهبان ، مراتب را به فرمانداری مرکز حوزه انتخابیه جهت ابلاغ به هیأت اجرایی انتخابات بمنظور صدور اعتبارنامه منتخب یا منتخبین خبرگان استان اعلام می دارد .
ماده 72 – صدور اعتبارنامه منتخبین منوط به اعلام نظر شورای نگهبان است و اعتبارنامه منتخبین ملصق به عکس آنان در 5 نسخه از طرف هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه تهیه و تنظیم و یک نسخه از آن را به منتخب تسلیم و سه نسخه از آن به وزارت کشور ارسال می گردد .
وزارت کشور دو نسخه از اعتبارنامه هر یک از منتخبین را به هیأت مرکزی نظارت ارسال می نماید که یک نسخه آن به شورای نگهبان تسلیم گردد .
ماده 73- شکایاتی که در جریان انتخابات خبرگان به شورای نگهبان یا ناظران آن یا هیأتهای اجرایی تسلیم می شود ، مانع از ادامه انتخابات نخواهد بود .
ماده 74- هیچ یک از اعضای هیأتهای اجرایی و اعضای شعب ثبت نام و اخذرأی و ناظرین شورای نگهبان نباید با نامزدهای انتخابات خبرگان استان خویشاوندی نسبی و یا سببی تا درجه سوم داشته باشند .
ماده 75- هرکس برگ انتخابات خبرگان را بخرد و یا بفروشد و یا در اوراق تعرفه انتخابات تقلب و یا در امر انتخابات به نحوی از انحا اخلال یا تقلب و تزویر و خیانت نماید یا به تهدید یا تطمیع متوسل شود یا با شناسنامه متعلق به دیگری یا با شناسنامه مجعول و با علم به جعلیت آن رأی بدهد ، یا بگیرد و یا بیش از یکبار رأی دهد بر طبق مقررات مسئول خواهد بود .
ماده 76- وزارت کشور مأمور اجرای قانون انتخابات خبرگان بوده و مسئول حسن برگزاری انتخابات است و بدین منظور می تواند مأمورینی را جهت بازرسی و کنترل نحوه برگزاری انتخابات بطور ثابت و یا سیار به استانها ، شهرستانها ، بخشها و شعب ثبت نام و اخذرأی اعزام دارد .
ماده 77 – کلیه وزارتخانه ها ،سازمانها و نهادهای قانونی ، موسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداریها و موسسات عمومی مکلفند حسب درخواست وزارت کشور ،استانداران ،فرمانداران ،بخشداران ، وهیاتهای نظارت شورای نگهبان ، کارکنان و سایر امکانات خود را تا خاتمه انتخابات دراختیار آنان قرار دهند . مدت همکاری کارکنان مذکور جزء ایام خدمت اداری آنان محسوب می شود . حق مأموریت روزانه و اضافه کار کارکنان یادشده از محل اعتبارات سازمان متبوع آنان تأمین و با تأیید مجری یا ناظر ذیربط پرداخت گردد .
ماده 78- وزارت کشور موظف است با کسب نظر شورای نگهبان در اولین فرصت مناسب ، انتخابات مجدد را در حوزه هایی که انتخابات آنها متوقف و یا باطل شده براساس قانون انتخابات خبرگان و آئین نامه اجرایی آن برگزار نماید .
ماده 79- هرگاه یک یا چند نفر از خبرگان فوت یا استعفا نمایند و یا به هر علتی حوزه انتخابیه ای نماینده ای را از دست بدهد ، در صورتی که بیش از یک سال به پایان دوره قانونی مجلس خبرگان باقی باشد وزارت کشور با تأیید شورای نگهبان برای انتخاب جانشین آنان براساس قانون انتخابات خبرگان و آئین نامه اجرایی آن اقدام می نماید مدت نمایندگی اینگونه منتخبین فقط تا پایان دوره قانونی مجلس خبرگان است .
ماده 80- هرگاه یک یا چند نفر از نامزدهای دارای اکثریت نسبی آرا قبل از صدور اعتبارنامه استعفا و یا فوت نمایند در صورت تأیید شورای نگهبان هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه به جای آنان از نفرات بعدی به ترتیب تعداد رأی انتخاب و نسبت به صدور اعتبارنامه آنان اقدام خواهد کرد .
ماده 81- عضویت هر فرد در بیش از یک هیأت اجرایی انتخابات خبرگان ممنوع است .
ماده 82- دستورالعمل مالی و اجرایی انتخابات خبرگان را وزارت کشور تهیه و به اجرا می گذارد .
ماده 83- این آئین نامه که مشتمل بر 116 ماده و 18 تبصره است در جلسه مورخ 18/7/1361 به تصویب شورای نگهبان رسید .
توضیح :با عنایت به اصلاحات بعمل آمده که در آخرین جلسه مورخ 3/3/85 شورای نگهبان به تصویب رسیده است آئین نامه اجرایی قانون انتخابات مجلس خبرگان دارای 83 ماده و 35 تبصره شده است .
ماده واحده موضوع تبصره 1 ماده 9 قانون انتخابات مجلس خبرگان
چنانچه پس از تأیید صلاحیت و سپری شدن مدت بررسی صلاحیتها ، ادله جدیدی برای عدم صلاحیت هر یک از داوطلبان نمایندگی مجلس خبرگان به دست آید ، پس از بررسی و اعلام عدم صلاحیت آنان توسط فقهای شورای نگهبان مراتب به وسیله هیأت مرکزی نظارت به وزارت کشور اعلام خواهد شد .
جدول حوزه های انتخابیه مجلس خبرگان و تعداد نمایندگان
هر یک از آنها ( 30 حوزه انتخابیه – 86 نماینده )
|
ردیف |
نام استان |
تعداد نماینده |
ردیف |
نام استان |
تعداد نماینده |
||
|
به عدد |
به حروف |
به عدد |
به حروف |
||||
|
1 |
آذربایجان شرقی |
5 |
پنج |
16 |
فارس |
5 |
پنج |
|
2 |
آذربایجان غربی |
3 |
سه |
17 |
قزوین |
2 |
دو |
|
3 |
اردبیل |
2 |
دو |
18 |
قم |
1 |
یک |
|
4 |
اصفهان |
5 |
پنج |
19 |
کردستان |
2 |
دو |
|
5 |
ایلام |
1 |
یک |
20 |
کرمان |
3 |
سه |
|
6 |
بوشهر |
1 |
یک |
21 |
کرمانشاه |
2 |
دو |
|
7 |
تهران |
16 |
شانزده |
22 |
کهگیلویه و بویر احمد |
1 |
یک |
|
8 |
چهار محال بختیاری |
1 |
یک |
23 |
گلستان |
2 |
دو |
|
9 |
خراسان جنوبی |
1 |
یک |
24 |
گیلان |
4 |
چهار |
|
10 |
خراسان رضوی |
6 |
شش |
25 |
لرستان |
2 |
دو |
|
11 |
خراسان شمالی |
1 |
یک |
26 |
مازندران |
4 |
چهار |
|
12 |
خوزستان |
6 |
شش |
27 |
مرکزی |
2 |
دو |
|
13 |
زنجان |
1 |
یک |
28 |
هرمزگان |
1 |
یک |
|
14 |
سمنان |
1 |
یک |
29 |
همدان |
2 |
دو |
|
15 |
سیستان و بلوچستان |
2 |
دو |
30 |
یزد |
1 |
یک |
قانون نظارت شورای نگهبان بر انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 1359
موضوع تبصره 1 ماده 9 قانون انتخابات مجلس خبرگان
در اجرای اصل 99 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که نظارت بر انتخابات مجلس شورای اسلامی را بعهده شورای نگهبان گذارده است . مواد قانونی زیر بنا بر تصویب مجلس شورای اسلامی و تفویض حق قانونگذاری در این مورد به کمیسیون امور داخلی در تاریخ دوم مهرماه 1359 مطابق 14 ذی القعده 1400 به اتفاق آراء حاضر تصویب گردید و برای مدت شش ماه به مورد اجرا گذارده میشود .
ماده 1- پیش از شروع انتخابات ، از سوی شورای نگهبان پنج نفر از افراد مسلمان و مطلع و مورد اعتماد ( بعنوان هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات ) با اکثریت آراء انتخاب و به وزارت کشور معرفی میشوند .
تبصره – از پنج نفر عضو هیأت مرکزی نظارت حداقل یک نفر باید عضو شورای نگهبان باشد .
ماده 2 – هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات می تواند برای انجام مسئولیت محوله محل کار خود را در وزارت کشور قرار دهد و هیأت های نظارت استان و حوزه های انتخابیه نیز میتوانند محل کار خود را در استانداریها ، فرمانداریها یا بخشداریها قرار دهند .
ماده 3 – هیأت مرکزی نظارت بر کلیه مراحل انتخابات و جریانهای انتخاباتی و اقدامات وزارت کشور که در امر انتخابات مؤثر است و هیأت های اجرایی و انجمنهای نظارت بر انتخابات و تشخیص صلاحیت نامزدهای نمایندگی و آنچه مربوط به صحت انتخابات میشود نظارت خواهد کرد .
ماده 4- دستورالعمل اجرائی برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی را وزارت کشور تهیه و با تصویب شورای نگهبان به اجرا میگذارد .
ماده 5 – در تمام مدتی که انتخابات برگزار میشود ، هیأت مرکزی نظارت درتمام کشور و هیأت پنج نفری استان تهران موضوع بند 7 در تهران و هیأتهای پنج نفری سایر استانها و هیأتهای سه نفری حوزه های انتخابیه موضوع مواد 7 و 8 در استانها و حوزه های انتخابیه بر کیفیت آن نظارت کامل دارند و در هر مورد که سوء جریان یا تخلفی مشاهده کنند ، در تهران ستاد انتخابات کشور و در حوزه های انتخابیه فرمانداران و بخشداران موظفند بنا به نظر هیأتهای مذکور طبق قانون انتخابات در رفع نواقص اقدام کنند . هیأتهای منتخب شورای نگهبان در صورتیکه مقام وزارت کشور نظرات آنان را ملحوظ ندارند مراتب را به شورای نگهبان گزارش خواهند کرد .
ماده 6- کیفیت نظارت بر انتخابات بشرح زیر انجام میشود .
الف – از طریق گزارشهای وزارت کشور و بازرسیهای آن .
ب – از طریق اعزام بازرسان مستقل در صورت لزوم برای رسیدگی بشکایات مربوط به انجمن نظارت و هیأت اجرایی و مباشرین وزارت کشور – ( رسیدگی به شکایات انتخابات با رعایت مواد 43 و 44 قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی از وظایف انجمن نظارت و هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه میباشد . )
ج – از طریق رسیدگی نهایی به شکایات و پرونده ها و مدارک انتخابات ، انجمن نظارت و هیأت اجرایی مرکز حوزه انتخابیه موظفند نظر خود را در مورد شکایات جهت کسب نظر قطعی و نهایی به هیأت های منتخب شورای نگهبان ارائه دهند .
5- از طریق تعیین ناظر در تمام هیأت ها و انجمنهای مربوط به انتخابات .
تبصره – هیأتهای نظارت شورای نگهبان میتوانند از کارمندان دولت جهت نظارت بر انتخابات کمک بگیرند .
ماده 7- هیأت مرکزی نظارت بر انتخابات باید در هر استان هیأتی مرکب از پنج نفر با شرایط مذکور در ماده یک جهت نظارت بر انتخابات منطقه تعیین کند . هیأتهای اجرائی و ستاد انتخابات استان موظف هستند هیأت مذکور را در جریان کلیه امور انتخابات استان بگذارند و نظرات این هیأت در همه موارد مربوط به انتخابات قطعیت دارد بجز موارد زیر .
1- ابطال کل انتخابات یک حوزه انتخابیه .
2- توقف انتخابات .
3- ابطال انتخابات شعبی که در سرنوشت انتخابات تأثیر تعیین کننده دارد .
ماده 8- هیأت نظارت استان باید برای هر حوزه انتخابیه هیأتی مرکب از سه نفر با شرایط مذکور در ماده یک جهت نظارت بر انتخابات حوزه مربوطه تعیین کند .
تبصره – در استانهایی که انتخابات تنها در یک حوزه به تأخیر افتاده یا فقط در یک حوزه امکان پذیر است تعیین هیأت نظارت استان ضرورت ندارد .
ماده 9- هیأتهای نظارت سه نفری موظفند افرادی را که واجد شرایط مذکور در ماده یک می باشند ، جهت نظارت بر حوزه های فرعی انتخاب کنند .
ماده 10- هیأت مرکزی نظارت ابتدائاً بدون اینکه شکایتی از سوء جریان انتخابات برسد باید با بررسی و دقت در گزارشهائی که وزارت کشور یا هیأتهای منتخب شورا از تفصیل جریان انتخابات میدهند اعمال نظارت کند .
ماده 11- هیأت مرکزی نظارت حق ابطال انتخابات یا متوقف ساختن آنرا ندارد ، فقط باید مدارک حاکی از عدم صحت یا لزوم متوقف ساختن آنرا به شورای نگهبان بفرستد تا شورا در مورد ابطال یا توقف کردن آن نظر بدهد .
ماده 12 – پس از صدور دستور شروع انتخابات از طرف وزارت کشور چنانچه شورای نگهبان در کیفیت انجام مقدمات انتخابات از قبیل تعیین هیأت اجرائی و انجمن نظارت و تشخیص صلاحیت کاندیداها و نحوه تبلیغات و مانند آن تخلفاتی را مشاهده کند که توقف انتخابات ضروری بنظر برسد ، مراتب را جهت اجرای ماده 49 قانون انتخابات به وزارت کشور اعلام میدارد .
ماده 13- وزارت کشور موظف است با تأیید شورای نگهبان در اولین فرصت انتخابات مجدد را در حوزه هائی که انتخاباتشان متوقف یا باطل شده ، براساس مقررات این قانون برگزار نماید .
ماده 14 – نظر شورای نگهبان در مورد ابطال یا توقف انتخابات قطعی و لازم الاجراست و ادامه انتخابات در حوزه هائی که از طرف شورای نگهبان متوقف گردیده بدون اعلام نظر ثانوی شورای نگهبان وجه قانونی ندارد و جز شورای نگهبان هیچ مقام و مرجع دیگری حق ابطال یا متوقف کردن انتخابات را ندارد .
ماده 15 – در مواردی که هیأت سه نفری نظارت حوزه انتخابیه نتایج انتخابات یک یا چند صندوق شعب اخذرأی را منطبق با قانون تشخیص ندهند موضوع را با ذکر دلیل از طریق فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه در انجمن نظارت مرکزی و هیأت اجرائی محل مطرح خواهد کرد و در صورتیکه انجمن و هیأت اجرائی مذکور نظر هیأت سه نفری را نپذیرفتند مراتب به هیأت پنج نفری استان احاله خواهد گردید و در مواردی که هیأت نظارت استان وجود ندارد به هیأت مرکزی احاله خواهد شد ، و نظر این هیأت قطعی و لازم الاجراست .
ماده 16 – در کلیه مواردی که هر یک از انجمنها و هیأتها موظفند صورتجلسه یا نتیجه اقدامات خود را به وزارت کشور یا فرماندار یا بخشدار بدهند باید یک نسخه هم به هیأت نظارت سه نفری بدهند و همچنین در کلیه مواردی که امضای ناظر وزارت کشور در قانون پیش بینی شده امضاء ناظر هیأت نظارت لازم است و در مواردیکه امضای انجمن نظارت یا هیأتهای اجرائی در قانون انتخابات پیش بینی شده است امضاء هیأت نظارت شورای نگهبان نیز لازم است .
ماده 17- اختیارات و وظایف بازرسان هیأت نظارت پنج نفری طبق اختیارات و حدودی است که در قانون انتخابات برای بازرسان وزارت کشور تعیین شده است .
ماده 18- اعتبار لازم جهت نظارت شورای نگهبان بر انتخابات حوزه های معوقه این دوره از محل هزینه های انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوبه شورای انقلاب پرداخت خواهد شد .
ماده 19- وزارت کشور موظف است یکماه قبل از صدور دستور انتخابات در هر یک از حوزه های انتخابیه مراتب را به اطلاع و تأیید شورای نگهبان برساند .
ماده 20- چون طبق قانون اساسی نظارت بر انتخابات با شورای نگهبان است ، هر قانون و آیین نامه و هرگونه تصمیم و نظارت که معارض یا مخالف با نظارت و تصمیم شورای نگهبان باشد اعتبار قانونی ندارد .
قانون فوق مشتمل بر 20 ماده و 3 تبصره باستناد اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی در جلسه سوم مهرماه یکهزار و سیصد و پنجاه و نه به تصویب کمیسیون داخلی مجلس شورای اسلامی رسید .
نایب رئیس مجلس شورای اسلامی
سید محمود موسوی خوئینی ها
آئین نامه نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری
ماده 1 – بر اساس اصل 99 قانون اساسی ، نظارت بر انتخابات مجلس خبرگان رهبری به عهده شورای نگهبان میباشد این نظارت استصوابی و عام ودر تمام مراحل و در کلیه امور مربوط به انتخابات جاری است.
ماده 2 – پیش از شروع انتخابات از سوی شورای نگهبان پنج نفر از افراد مسلمان و مطلع و مورد اعتماد به عنوان هیات مرکزی نظارت بر انتخابات با اکثریت آراء انتخاب و به وزارت کشور معرفی می شوند .
تبصره – از پنج نفر عضو هیات مرکزی نظارت حداقل یک نفر باید عضو شورای نگهبان باشد .
ماده 3 – هیات مرکزی نظارت بر انتخابات دراولین جلسه خود از بین اعضا نسبت به انتخاب رئیس ،نایب رئیس دبیر و سخنگو اقدام می نماید ومحل کار خود را تعیین و به وزارت کشور اعلام می دارد .
ماده 4 – هیات مرکزی نظارت بر انتخابات می تواند برای انجام مسئولیت محوله محل کار خود را در وزارت کشور قرار دهد وهیاتهای منصوب از جانب آن نیز می توانند محل کار خود را دراستانداریها ، فرمانداریها و بخشداریها قرار دهند .
ماده 5 – هیات مرکزی نظارت بر کلیه مراحل انتخابات وجریانهای انتخاباتی واقدامات وزارت کشور درامر انتخابات وهیاتهای اجرایی وحسن وصحت جریان انتخابات نظارت خواهد داشت .
ماده 6 – نظارت هیات مرکزی بر انتخابات مجلس خبرگان از طریق مقتضی از جمله مواد زیرانجام می گیرد:
الف – گزارشهای بازرسان ،ناظرین ودفاتر نظارتی شورای نگهبان .
ب – تعیین ناظر درتمام هیاتهای مربوط به انتخابات .
ج – اعزام بازرسان مستقل درصورت لزوم برای رسیدگی به شکایات مربوط به هیاتها و عوامل اجرایی .
د – رسیدگی به شکایات وپرونده ها و مدارک انتخابات .
ﻫ - بررسی گزارشات واصله از وزارت کشور .
تبصره 1 – هیات مرکزی نظارت بر انتخابات می تواند ناظرین و بازرسین خود را و هیاتهای منصوب از جانب ان می توانند ناظرین خود را از بین کارمندان دولت انتخاب نمایند .
تبصره 2 – وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی و وابسته به دولت مکلفند با مأموریت کارمندانی که درجریان انتخابات به همکاری آنان بر حسب درخواست هیاتهای نظارت نیاز است موافقت نمایند ومدت مأموریت آنان جزء خدمت اداری محسوب می گردد .
ماده 7 – شکایاتی که در جریان برگزاری انتخابات از هیاتهای اجرایی وناظرین شورای نگهبان وسایر عوامل اجرایی به هیات مرکزی نظارت واصل می شود ، در جلسه هیات مذکور مطرح وحسب اهمیت موضوع به یکی از طرق زیر مورد رسیدگی قرار می گیرد :
الف – ارسال شکایات به هیات نظارت استان جهت رسیدگی و اعلام نتیجه .
ب – اعزام بازرس از مرکز .
تبصره 1 – هیات مرکزی نظارت رونوشت احکام بازرسان اعزامی را به استانداری یا فرمانداری و وزارت کشور ارسال می دارد .
ماده 8 – هیات مرکزی نظارت باید د ر هر استان هیاتی مرکب از پنج نفر با شرایط مذکور در ماده ( 2) جهت نظارت بر انتخابات آن استان تعیین کند .
تبصره 1 – هیات مرکزی نظارت یک نسخه از احکام صادره هیاتهای مذکور را به وزارت کشور ارسال می دارد .
تبصره 2 – وزارت کشور بلافاصله پس از دریافت احکام هیاتهای نظارت ، مراتب را
به فرماندار شهرستان مرکز استان ابلاغ می نماید .
تبصره 3 – هیاتهای اجرایی شهرستانهای مراکز استان موظفند هیات نظارت استان را در جریان کلیه امور انتخابات آن استان بگذارند ونظرات هیات مذکور در همه موارد مربوط به انتخابات جز موارد زیر قطعیت دارد :
1 – ابطال یا توقف کل انتخابات یک حوزه انتخابیه .
2 – ابطال یا توقف انتخابات شعبی که در سرنوشت انتخابات تأثیر تعیین کننده دارد .
ماده 9 – چنانچه هیاتهای نظارت استان به مواردی برخورد نمایند که درتوقف و یا ابطال کلی و یا تغییر نتیجه انتخابات موثر باشند ،نظر خود را با ذکر دلایل صورت جلسه نموده وهمراه با مستندات ، به هیات مرکزی نظارت جهت بررسی و اظهار نظر وگزارش به شورای نگهبان ارسال می دارند .
ماده 10 – هیات نظارت استان با موافقت هیات مرکزی نظارت باید برای هر شهرستان هیاتی مرکب از سه نفر با شرایط مذکور در ماده ( 2) بمنظور نظارت بر انتخابات شهرستانها انتخاب وجهت صدور حکم به هیات مرکزی نظارت معرفی نماید .
ماده 11 – هیات مرکزی نظارت می تواند در صورت مشاهده تخلف یا قصورناظرین حوزه انتخابیه نسبت به برکناری وتعیین ومعرفی جانشین آنان اقدام نماید .
ماده 12 – هیاتهای نظارت شهرستانها موظفند افرادی را که واجد شرایط مذکور درماده ( 2 ) می باشند ، بمنظور نظارت بر انتخابات بخشها انتخاب وجهت صدور حکم به هیات نظارت استان معرفی نمایند .
ماده 13 – شورای نگهبان در هر مورد که صلاح بداند ، می تواند راساً تمام یا برخی از ناظرین را انتخاب نماید .
ماده 14 – فرمانداران و بخشداران موظفند،پس از دریافت اسامی هیاتهای نظارت از آنها برای حضور درکلیه جلسات بمنظور نظارت برانتخابات دعوت بعمل آورند .
ماده 15 - درتمام مدتی که انتخابات برگزار می شود ، هیات مرکز ی نظارت درتمام کشور وهیاتهای پنج نفره استانها و هیاتهای سه نفره حوزه های فرعی بر کیفیت انتخابات نظارت کامل دارند و در هر مورد که سوء جریان یاتخلفی مشاهده کنند حسب مورد به فرمانداران و بخشداران اعلام و هیاتهای اجرایی موظفند بنا به نظر هیاتهای مذکور طبق قانون انتخابات نسبت به رفع نواقص اقدام نمایند . هیاتهای نظارت در صورتی که مقامات وزارت کشور نظرات آنان را ملحوظ ندارند مراتب را به شورای نگهبان گزارش خواهند کرد .
ماده 16 – هیاتهای نظارت استان به کلیه گزارشهایی که از طرف هیات نظارت شهرستانها ،بخشها واستانداریها در زمینه انتخابات می رسد دقیقاً رسیدگی نموده ونسبت به مسائل مطروحه اظهار نظر کرده ،مراتب را صورت جلسه می نمایند وحسب اهمیت موضوع به یکی از طرق زیر اقدام می کنند :
الف – اعلام نظر به استانداری جهت رفع نواقص .
ب – ارسال گزارش جامع به هیات مرکزی نظارت .
ماده 17 – هیات مرکزی نظارت حتی بدون این که شکایتی از سوء جریان انتخابات برسد باید با بررسی ودقت درگزارشهایی که وزارت کشور یا هیاتهای نظارت از تفصیل جریان انتخابات می دهند ،اعلام نظر نماید .
ماده 18 – هیات مرکزی نظارت حق ابطال یا توقف انتخابات را ندارد فقط باید مدارکی حاکی از عدم صحت یا لزوم متوقف ساختن آن را برای شورای نگهبان بفرستد تا شورا در مورد ابطال یا توقف آن نظر بدهد .
ماده 19 – نظر شورای نگهبان در مورد ابطال یا توقف انتخابات قطعی ولازم الاجرا است .
تبصره – ادامه انتخابات در حوزه هایی که از طرف شورای نگهبان متوقف گردیده بدون اعلام نظر ثانوی شورای نگهبان وجهه قانونی ندارد وجز شورای نگهبان هیچ مقام و مرجع دیگری حق ابطال یا توقف انتخابات را ندارد .
ماده 20 – شورای نگهبان می تواند انتخابات را مستقلاً در هر یک از مراحل در کل ویا در بعضی مناطق حوزه انتخابیه با ذکر دلیل باطل اعلام کند .
ماده 21 – درموارد یکه هیات سه نفره نظارت بر انتخابات نتایج انتخابات یک یا چند صندوق شعب اخذ رأی را منطبق با قانون تشخیص ندهد موضوع را با ذکر دلیل از طریق فرماندار یا بخشدار مرکز حوزه انتخابیه درهیات اجرایی محل مطرح خواهد کرد درصورتی که هیات اجرایی مذکور نظر هیات سه نفره را نپذیرفت مراتب به هیات پنج نفره استان احاله خواهد گردید ونظر این هیات قطعی و لازم الاجرا است و در مواردی که هیات نظارت استان وجود ندارد به هیات مرکزی احاله خواهد شد ونظر این هیات قطعی و لازم الاجرا است .
ماده 22 – ناظر یا ناظرین شورای نگهبان درکلیه سطوح انتخابات ( شعب ثبت نام و اخذ رأی ، بخش ، شهرستان واستان ) وظیفه مراقبت براجرای دقیق موازین قانونی را بر عهده دارند و چنانچه مواردی از تخلف و یا تعلل را مشاهده نمایند موظفند با تذکر به مسئولین اجرایی مربوطه جهت رفع موارد مذکور پیگیری ونسبت به گزارش آن با رعایت سلسله مراتب اقدام نمایند .
ماده 23 – در کلیه مواردی که هر یک از هیاتهای اجرایی موظفند یک نسخه از صورت جلسه یا نتیجه اقدامات خود را به وزارت کشور یا فرماندار یا بخشدار ارسال نمایند باید یک نسخه هم به هیات نظارت مربوطه ارایه دهند و درمواردی که امضای هیاتهای اجرایی پیش بینی شده است ، امضاء هیاتهای نظارت شورای نگهبان نیز لازم است .
ماده 24 – در مورد تعیین تعداد ناظرین شعب ثبت نام و اخذ رأی ، هیاتهای نظارت منتخب شورای نگهبان ، با اکثریت آراء تصمیم می گیرند .
ماده 25 – نحوه انجام وظیفه ناظرین شعب ثبت نام و اخذ رأی به شرح دستور العمل ابلاغی هیات مرکزی نظارت خوهد بود .
ماده26 – وزارت کشو رموظف است حداقل یک ماه قبل از صدور دستور انتخابات درهر یک از حوزه های انتخابیه مراتب را به اطلاع و تأیید شورای نگهبان برساند .
این آئین نامه مشتمل بر بیست و شش ماده وهشت تبصره در جلسات مورخ 23 و 31 فروردین 85 به تصویب شورای نگهبان رسیده است .